Vredeskerk        

RK PAROCHIE VAN ONZE LIEVE VROUW KONINGIN VAN DE VREDE – AMSTERDAM               

 

HOME  |   ADRES-CONTACT-LINKS |  VIERINGEN |   SACRAMENTEN  |   PREKEN |    CARITAS  |    BIDDEN   |     HISTORIE |    KOREN  

4e zondag door het jaar, 28 januari 2024
evangelie: Marcus 1,21-28
Deuteronomium 18,15-20. Psalm 95. 1Korinthiërs 7,32-35

 

Met gezag – omwille van ons welzijn en ons heil

Ongetwijfeld beleven wij momenteel een gezagskrisis. Het is niets nieuws; aan het eind van de Middeleeuwen, met de Verlichting en sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw hebben allerlei officiële instanties en hooggeplaatste personen aan gezag ingeboet. Het traditionele gezag brokkelde af. Menigeen ging zelf keuzes maken: “Wat heb jij met mij te maken?!” [cf. Mk 1,24a]. Toch, zelfs voor de anarchie van 1968 kwam een soort rationeel-legaal gezag in de plaats: de wetenschap werd leidend – daar hadden we wèl nog vertrouwen in – en met goede, demokratische wetten zouden we de problemen van deze tijd wel de baas kunnen. Maar zeker sinds Covid-19 beseffen wij dat wetenschappers ook mensen zijn en dat weten-schap niet waardevrij opereert en dat feiten vragen om interpretatie. En: de wetten die wij samen maken, kunnen ook averechts werken en heel verkeerd uitpakken, m.n. als ze op zich al niet goed zijn, te strak worden uitgevoerd of niet uitgevoerd (kunnen) worden.

In zo’n krisis ontstaat ruimte voor charismatisch gezag: mensen gaan luisteren naar iemand die niet per se een bepaalde positie heeft of kennis, maar die een zekere uitstraling heeft.  Wat diegene zegt, spreekt aan, komt binnen en wordt herkend als wijs en waar. We zien dit charismatische gezag wereldwijd in de politiek (van links tot rechts), in de sociale media (bijv. influencers) alsook in de Kerk (er zijn priesters en allerlei gelovigen die meer gezag hebben dan sommige bisschoppen).

Jezus “onderricht als iemand die gezag heeft” [Mk 1,22]. Hij deelt daarbij echter niet in het traditionele gezag van de hogepriesters en Schriftgeleerden. Zijn gezag is charismatisch van aard; gezag is Hem van Godswege gegeven [= charisma] en de mensen verlenen Hem gezag. Dit komt doordat zij Jezus herkennen als een profeet, als iemand die door God naar hen toe gezonden is. Zij zien hoe Hij – in de lijn van Mozes [Dt 18,18 cf. Mk 9,4]oprecht bekommerd is om het welzijn en het heil van Gods volk [cf. Mk 6,34 vs. 1,24b]. In het evangelie worden de officiële autoriteiten voorgesteld als gezagsdragers die wel geven om de Wet (legaal gezag), maar niet ècht geven om de mensen en hun onnodig zware lasten opleggen. Zelf houden zij zich er N.B. niet aan! [Lk 11,46] Tja, zo verlies je je gezag… [cf. Mt 6,8a].

Het opmerkelijke is dat Jezus vervolgens Gods gebod van de sabbat negeert. Hij geneest namelijk iemand op deze dag waarop je niet mag werken. Jezus overtreedt hier in Gods Naam de Wet van God. Volgens de joden is de Torah, met daarin de Tien geboden, door God aan Mozes gegeven. Daarom vinden Zijn volksgenoten het zo choquerend als Jezus Zich niet aan de sabbatsrust houdt [Mk 2,23-3,6], het derde gebod. Hun conclusie is dat Jezus dùs niet van Godswege gezonden kan zijn [Joh 9,16 vs. 3,2].

Jezus openbaart echter steeds weer dat Gods Woord gegeven is om mensen vrije mensen te laten zijn [cf. Joh 8,32 cf. Paulus in 1Kor 7,35]. Dus, de Wet is niet het doel; de Wet hééft een doel! In Jezus’ woorden: “De sabbat is gemaakt voor de mens, niet de mens voor de sabbat” [Mk 2,27].

Dit onderscheid van Jezus voorkomt dat wij iets wat geschapen of gemaakt is verabsoluteren, verafgoden. Dus óók als we de sabbat en de andere geboden van God of ‘zelfs’ de regels die wij zelf maken, als focus kiezen en als het hoogste goed beschouwen, verliezen we uit het oog dat ons heil ligt in de Schepper en Herder van allen [Ps 95,1.6v] en dat Hij mensen (naar ziel en lichaam) wil genezen [Ps 95,3], opdat wij heel zijn!

Jezus verandert niet het door God aan Mozes gegeven Woord en schaft de Wet niet af [Mt 5,17v], maar in Jezus – Zijn leven en sterven – is dat Woord wel vervuld! D.w.z.: wie na Jezus’ leven, sterven en verrijzen wil geloven, dient (niet langer te leven volgens de Wet van Mozes [Ga 2,21. 5,4-6], maar) voortaan te luisteren naar de stem van God Die door Zijn Zoon tot ons spreekt [Ps 95,8. Mk 9,7]. Of, nog anders gezegd: Wat voor joden (de tekst van) de Torah is, is voor christenen de persoon van Jezus Christus [cf. Joh 1,1-4.14. 14,6].

Voor ons is geloven daarom niet simpelweg gehoorzamen aan een [goddelijke, menselijke of natuur-]wet; geloven is veeleer een vertrouwensrelatie met Hem aangaan, door Hem gezag te verlenen en ons volledig toe te vertrouwen aan Hem: Zijn manier van leven navolgen [Mk 1,17] met medemensen en met God [Mk 10,35-45 resp. 12,28-34]. Zoals in het evangelie kan dan ook vandaag het kwade van ons wijken… [Mk 1,26]

Daarom lezen wij elke week een gedeelte uit het Evangelie; wij verlenen Hem gezag en willen van Hem leren: steeds weer proberen Zijn levenswandel als leidraad te nemen voor ons dagelijkse leven en de keuzes die wij moeten maken – niet alleen als individuen, maar ook als Zijn geloofsgemeenschap, als de Kerk.

De verhalen hebben we misschien al vaak gehoord, en nòg kunnen wij, net als de inwoners van Kafarnaüm [die Hem voor ’t eerst hoorden], buiten onszelf van verbazing zijn [Mk 1,22]. Want God, de Eeuwige, de Almachtige, de Barmhartige, blijkt toch steeds weer wijzer en heilzamer dan wij misschien aanvankelijk hadden gedacht en groter in Zijn liefde dan wij ons hadden voorgesteld.

Gezag… paradoxaal genoeg zien wij aan het begin van het Marcusevangelie dat Jezus de letter van Gods gebod overtreedt en zo ons leert wat waar en waarachtig is: de liefde die van God komt, bewerkt welzijn en heil voor mensen, die anders afgeschreven zouden zijn, zonder toekomst, zonder leven [cf. Joh 10,10]. Die liefde is de focus in heel het Evangelie [Joh 3,16v].

Laat Jezus’ focus dan ook de onze zijn, wanneer wij als Zijn leerlingen ons oriënteren in ingewikkelde quaesties. Alleen dan kunnen wij ons waarachtig Kerk noemen en een zégen zijn voor allen die Hem zoeken. Amen.

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

 

 

2e zondag van de Advent, Vredeskerk te Amsterdam, 10 december 2023
evangelie: Marcus 1,1-8
Jesaja 40,1-11. Psalm 85. 2Petrus 3,8-14

Getroost en gesterkt

Tja, troost voor Gods volk… [Js 40,1]. Dit klinkt wel héél ver weg. “Elk dal moet gevuld worden” [Js 40,4] – en dit kan, namelijk met het puin uit Gaza. Het klinkt cynisch, maar de realiteit is dat de wereld, heel de schepping, zucht onder juk dat wij haar hebben opgelegd en blijven opleggen – niet alleen “de natuur” lijdt, maar dus ook de mensen en vooral de armen, die nota bene óók onze broeders en zusters zijn [cf. Paus Franciscus: Fratelli tutti]. 

In Rome werd in oktober de derde fase van de Synode (2021-2024) gehouden. Als Kerk, als geloofsgemeenschap leren we opnieuw om te luisteren: naar God Die met ons [als mens: in de persoon van Jezus Christus] het leven deelt en ons voorgaat en Die ons inspireert [Heilige Geest]. Als Kerk leren we in dit Synodale Proces daarom om eveneens te luisteren naar elkáár; horen we de stem van de Eeuwige doorklinken in de stem van onze naasten? God Zelf wil immers wonen in ieder van ons [Joh 14,23. Rm 8,9. 1Kor 6,19 etc. cf. Mt 25,40. Gal 2,20].

In Dubai wordt de Klimaattop gehouden. Het is geen quaestie van duizend jaren of één dag [1Pe 3,8]; iedereen voelt onderhand wel aan dat iets moet gebeuren qua verduurzaming; zelfs degenen die veel geld verdienen aan de olie en de ontbossing. Paus Franciscus deed daar veel stof opwaaien, door te zeggen: De vernietiging van het milieu is een belediging van God [de Schepper], waardoor alle leven wordt bedreigd en conflicten worden geboren. De onverantwoorde grenzeloze drang naar steeds meer voor onszelf nekt ons.

Het feit dat zulke stemmen klinken in en buiten de Kerk is al een troost. Er klinkt hoop in door, d.w.z. de drang naar het goede dat we nu nog niet ervaren.  Degenen die van deze hoop spreken en ernaar handelen, voelen zich misschien een roepende in de woestijn [Mk 1,3] – alsof je gehoord noch gezien wordt. Maar wie niks zegt en niks doet draagt sowieso niks bij aan de realisatie van  onze hoop. Als de stem van de profeten verstomt en er niets meer uit hun handen komt, is dat troosteloos.

Dat goede waarop wij hopen heet in de Schrift de heerschappij van God. “Heerschappij” klinkt op het eerste gehoor niet bepaald hoopvol. Machtsmisbruik op allerlei gebied maakt ons bedroefd, boos en radeloos. Het is maar moeilijk voor te stellen dat iemand “heerst” en dat ons dat goed doet. Dáárom gebruikt Jesaja de beeldspraak van een goede herder die krachtig zijn kudde verdedigt en zijn schapen met zachte hand leidt [Js 40,10a.11b], uiterst geduldig, opdat niemand verloren gaat [2Pe 3,8-9b cf. Lk 15,2-31]. Niemand!

Is de aankondiging van zo’n heerser wel echt troostvol? Of eerder een zoethoudertje? Is het realistisch? “Geduld” en “met zachte hand” klinken momenteel niet populair. De problemen groeien ons boven het hoofd en nu zou het tijd zijn voor een harde aanpak. In oorlogssitua-ties doet zulke taal het goed. En eveneens in verkiezingstijd. Maar als we dan zulke harde woorden – samen (we hebben elkaar nodig) – moeten gaan omzetten in daden, blijkt dat nog niet zo eenvoudig. Bovendien, harde regimes zijn meestal maar van korte duur; uiteindelijk wil iedereen toch met geduld en zachte hand toegroeien naar vrede en rechtvaardigheid…

Psalm 85 spreekt daarom zo aan. Want deze toont ons een weg die begaanbaar is en concrete oplossingen brengt. “Als vrede en gerechtigheid elkaar kussen” [niet: omhelzen], dus als er geen enkele afstand meer is tussen recht en vrede… Het ligt zo voor de hand: als mensen elkaar als mens behandelen, elkaar uitnodigen en in staat stellen om te participeren en elkaar geven wat hun toekomt, verdwijnt de onvrede. Dan kunnen heel verschillende mensen ‘toch’ goed samenleven [cf. Js 11,1-10].

En “als trouw en erbarmen elkaar tegemoet gaan”, dus als mensen van harte, van binnenuit, tot elkaar proberen te komen, door zich blijvend aan elkaar te committeren, en serieus voor elkaar blijven kiezen, ontstaat er ook een kans voor erbarmen, dus: ruimte om elkaar te helpen i.p.v. te veroordelen en weg te zetten, ruimte om elkaar te begrijpen en te vergeven i.p.v. genadeloos af te straffen.

Zegen, rijke vrucht en voorspoed wordt van Godswege belooft aan het land dat oprecht deze weg gaat [Ps 85,13].

Maar durven we het aan? Of is deze psalm voor ons niet meer dan een mooi gedicht en niet meer dan een sprookje – zoals voor velen Kerstmis ook een soort sprookje is? Gewoon een mooi verhaal; “laten we het met Kerstmis wel een beetje gezellig houden, alsjeblieft…”

Met Kerstmis vieren we dat Gods Woord van vrede en recht, trouw en barmhartigheid handen en voeten gekregen heeft op een menselijke manier. Wij vieren dit, wereldwijd en groots, omdat wij met eigen ogen zien dat dit goede van God mogelijk is en dat Zijn goede heerschappij steeds meer tastbare werkelijkheid wordt, àls wij in Zijn Geest met Hem mee-werken en Hem navolgen op de weg (van vrede en gerechtigheid, trouw en barmhartigheid) die Hij ons leert en voorgaat [Mk 1,17].

In de praktijk blijkt dit nog lastig te zijn. Veranderen, een andere koers inslaan dan voorheen, [Mk 1,3v] is altijd moeilijk. De Paus noemde in Dubai met name het kwijtschelden van de schulden van de armen en duurzamer omgaan met de schepping. Wie volgens de belofte van God een nieuwe hemel en een nieuwe aarde verwachten [2Pe 3,13], is niet bang om groot te denken. Tegelijkertijd komt het aan op het kleine denken en doen van ieder van ons. Want als zelfs de leerlingen van Jezus, zoals u en ik, onbewust toch blijven steken in eigen-wijsheid, controle houden, wantrouwen, “ik eerst” enz. wordt het een héél lange weg.

Elk jaar hóren wij de stem van de Roepende in de woestijn, Johannes de Doper. Maar dringt de betekenis van zijn woorden ook tot ons door? Elk jaar vieren we dat de Redder naar wie iedereen uitkeek, kwam in de nacht, ja “als een dief” [2Pe 3,10], onverwachts. Alleen een paar eenvoudige herders hadden door dat het Kerstmis was.

Wie hierdoor getroost wordt, weet zich ook gesterkt om Hem daad-werkelijk tegemoet te gaan. Dan is er dadelijk met Kerstmis ook echt wat te vieren. Amen.

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

 

Tweede zondag van Pasen, “Beloken Pasen”, 16 april 2023
evangelie: Johannes 20,19-31
Handelingen 2,42-47. Psalm 118. 1Petrus 1,3-9

 

Doop-waterdicht bewijs: eerst geloven, dan zien

 

Het is niet waar, het is gewoon niet waar wat Thomas zegt: “Eerst zien en dan zal ik geloven” [Joh 20,25]. Menigeen herkent zich in de apostel Thomas of wil zich in hem herkennen. Want hij komt nuchter over. Ons verlangen om te zien en te beleven projecteren we op hem. En het mooie is dat het hem nog gegeven wordt ook: om te zien met eigen ogen en te ervaren, te voelen!

Maar, laten we in onze herinnering nog eens teruggaan naar vóór Pasen [de Vijfde zondag van de 40-dagentijd], naar de opwekking van Lazarus. We hebben toen gelezen hoe Jezus besloot om naar Lazarus toe te gaan in Bethanië. Thomas riep toen enthousiast zijn medeleerlingen op om mee te gaan, om met Hem te sterven [Joh 11,16]. Hieruit kunnen wij opmaken dat Thomas erbij was toen Jezus Lazarus uit de dood deed opstaan! Dus, niet “eerst zien en dan geloven”; Thomas hééft allang gezien, met eigen ogen. Hij heeft eerder al beleefd dat Jezus daadwerkelijk heer is over leven en dood [cf. Ps 56,14. 116,8] En het evangelie laat er geen twijfel over bestaan: het gaat hier over dezelfde Thomas, namelijk “die Didymus genoemd wordt” [Joh 11,16. 20,24].

Het klinkt ons logisch in de oren: eerst zien en dan geloven. Je zou het de wetenschappelijke benadering kunnen noemen, die zogenaamd past bij deze tijd: “ik neem pas iets voor waar aan als ik het ervaren heb, als het bewezen is, als het objectief is vastgesteld en herhaalbaar, meetbaar is. Echter, wij weten inmiddels dat wetenschap niet geheel objectief is en ook niet waardevrij. Daarbij, wij zien niet altijd goed, interpreteren soms wat we zien niet goed en het komt zelfs voor dat er bewust met meetresultaten wordt gesjoemeld, als deze de onderzoekers of hun opdrachtgevers niet goed uitkomen.

Meer nog, hoe vaak sluiten (beluiken) wij onze ogen niet voor onze eigen inzichten? Want we zien toch de problemen in de wereld, in onze Kerk, in onze maatschappij, in ons eigen leven…

Gelukkig, we geloven heel veel zonder bewijs te hebben. Vaak vragen we helemaal niet om bewijzen, zoals in de liefde en bij vriendschap: je kent elkaar, vertrouwt elkaar en daardoor zie je allerlei aanwijzingen, tekenen van de liefde voor elkaar. “Bewijs” past helemaal niet bij.

Hetzelfde zien we bijvoorbeeld tijdens verkiezingen, als massa’s mensen achter een kandidaat aan lopen. Lijsttrekkers kunnen overtuigen, maar zij bewijzen niks. Dat zovelen enthousiast worden van deze of gene leider, helpt misschien om je bij hen aan te sluiten, maar dit is dan meer gebaseerd op een gevoel en op hoop dan op harde feiten.

 

 

Zien/ervaren kan ons helpen om tot geloofsvertrouwen te komen. Maar zelfs als wij zien, al staan we er met onze neus bovenop, zoals Thomas bij Lazarus’ graf, het is geen garantie dat we dan tot waarachtig geloof komen. Daarom moeten wij ons zien en ons inzien ook niet als voorwaarde stellen om te geloven. Geloof dat gebaseerd is op onze waarneming, op wat wij kunnen zien en met ons beperkte verstand kunnen begrijpen, is maar een wankel geloof – zoals bij degenen die op Palmzondag met eigen ogen Jezus Jeruzalem binnen zien komen en hoopvol “Hosanna” roepen; deze ooggetuigen doen dit niet meer als Hij een paar dagen later terechtstaat voor Pilatus [cf. 1Pe 1,6].

Wat nemen wij eigenlijk waar? Echt niet alles wat er is! Stel je voor dat je niet met geloof en Kerk bent opgevoed en zelf op zoek bent gegaan. De realiteit lijden en dood is zo dominant, dat vele zoekers alleen maar lijden en dood zien en verder niks; hoe zou iemand dan kunnen geloven?

Jezus zegt tegen Thomas – en dus tegen ons: Zalig die niet ziende wel geloofden [Joh 20,29]; zalig die niet hebben gezien – en dus niet weten – en toch durven te geloven; zalig die niet weten [cf. agnosten], maar wel geloven.

In feite wil elke mens het liefst overtuigend bewijs, van niet-weten naar weten: met eigen ogen zien en daardoor menen zeker te weten. Maar, wat er ten diepste toe doet in ons leven, is niet direct zichtbaar en kunnen wij niet ten volle kennen: geloof, hoop en liefde [1Kor 13,13] en het mysterie van God Zelf [Joh 1,18a].

Wanneer wij vertrouwd zijn met elkaar, vragen wij niet om bewijzen; dan groeien we aan elkaar in liefde en hoop èn in geloven. Steeds wanneer de verrezen Heer Zelf ons hier samenbrengt rond Zijn tafel, tot ons spreekt en het Brood uitdeelt dat Hij Zelf is, maakt Hij ons steeds meer met Hem en met elkaar vertrouwd.

Onrust, lijden en dood blijven bestaan in deze wereld en in ons leven. Maar door deze vertrouwdheid met de Aanwezige en met alles wat van Hem komt, wordt ons verlangen om bewijzen te zien en alles te begrijpen gaandeweg omgebogen naar een innerlijke vrede, vreugde [1Pe 1,6], vertrouwen, dankbaarheid [Ps 118]. Doordat de gekruisigde en verrezen Heer Zelf ons hier verzamelt, laat Hij onze vertrouwdheid met Hem groeien. Door die vertrouwdheid wordt ons onrustige zoeken, een beweging waarin wij elkaar opzoeken, zodat niemand tekort hoeft te komen, zoals de Eerste lezing beschrijft [Hnd 2,45].

Doordat wij groeien in geloven worden wij, aldus de Eerste brief van Petrus, herboren tot een nieuw, hoopvol leven [1Pe 1,3]; wij kunnen zonder angst  onze wegen gaan [cf. Joh 20,19v]. Die kracht, die innerlijke gesteldheid  helpt ons om beschikbaar en dienstbaar te zijn en te leven voor oprechte liefde en gerechtigheid.

“Zien soms even”, zoals de maandag overleden Amsterdamse dichter Huub Oosterhuis het zei, is een zegen. Maar laten we ons geloofsvertrouwen daarvan niet afhankelijk maken. Want het werkt juist andersom: wie zoekt te geloven, begint te zien, soms, al is het maar even. Het is (geen waterdicht bewijs, maar), zogezegd, een doop-waterdicht bewijs – goed voor ons welzijn en goed voor ons heil. God-dank! Amen.

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

 

 

2e zondag van de Advent, 4 december 2022
evangelie: Mattheüs 3,1-12
Jesaja 11,1-10. Psalm 72. Romeinen 15,4-9

 

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

 

Bereikbaar voor kleine mensen

 

“Voor kleine mensen is Hij bereikbaar.”                                                                 [Ps 72]
Maar, is dit wel wáár?
Is Hij bereikbaar voor de kleine mensen
met al hun zorgen en “alledaagse” wensen?
De roep om eerlijkheid en gerechtigheid klinkt niet pas sinds kort                         [Js 11,4v]
alsof nu bij oorlogsdreiging en prijsstijging
de scheefheid van ons leven en samenleven pas duidelijk wordt.
In het licht van Christus, Die wij verwachten,                                                         [Mt 3,11v]
zien wij nog beter wat velen al dachten:
Bij elke krisis weer zijn het de kleine mensen die de rekening betalen
maar bij voorspoed zijn zij niet degenen die het dan in kunnen halen.
De woorden van Johannes de Doper maken ons onrustig, nog steeds, vandaag,
want we beseffen dat het niet klopt, hoe wij leven:
veel keuzes die wij maken zijn korte-termijn, voor even;                                        [Mt 3,7]
een visie op de toekomst houden we liever een beetje vaag.
De drang om te overleven,
ieder voor zich: kinderen leren het al in het computerspel.
Echter, leren door te ervaren “wij hebben elkaar nodig”,
gebeurt bij samen een hut bouwen, voetballen, de snoepjes délen
dàn lukt dat wèl.                                                                                                       [cf. Mt 18,3]
En dan blijkt al op een natuurlijke manier: geen mens is overbodig;                      [Ps 72,12-14]
het maakt uit hoe het met jou gaat – ook al zijn we met zeer velen.                        [Ps 72,9-11]
Jesaja en Johannes de Doper hebben een oordeel aangekondigd:
het gaat niet alléén over wie heeft gezondigd;                                                         [Mt 3,6]
oordelen betekent het aanbrengen van onderscheid:
met welke houding, woorden en daden is mijn levensweg geplaveid?                    [Mt 3,8]
Werk ik zo (indirect) mee aan de uitbuiting en de uitsluiting van anderen
of heb ik hen juist meegenomen op de weg die Jezus gaat?
Ook de apostel Paulus wil onze mentaliteit veranderen:
Christus komt “voor al der wereld baat,”                                                                 [Rm 15,8v]
zingen wij kryptisch in een kerstlied.                                                               [Er is een roos ontsprongen]
De drie lezingen hebben klaar aan de dag gelegd
hoe God ons samenleven heeft bedoeld, van oudsher voorzegd:
slechts één volk, mijn volk, mag naar Hem toekomen?
– nee, zo is het niet;
“Alle naties zullen naar Hem toestromen!”                                                              [Js 11,10]
“Aanvaard elkander daarom als leden van één gemeenschap”,                               [Rm 15,7]
omdat Hij ons in al onze verscheidenheid bijeen heeft gebracht
komt een einde aan de eindeloze eenzame donkere nacht                                       [Rm 13,12]
en groeit eensgezindheid uit tot broederschap, zelfs vriendschap.                          [Rm 15,5]
“Uit stenen brengt Hij nog kinderen van Abraham voort,”                                     [Mt 3,9]
dus, we kunnen ons niet op onze afkomst laten voorstaan
of onze status, geslacht en geaardheid, huidskleur, leeftijd en geleerdheid;
nee, uit onze dáden moet blijken waar wij van harte voor gaan;
uit de vruchten die wij voortbrengen blijkt onze gelovige gezindheid.                   [Mt 3,8.10]
Het oordeel vindt dus nú al plaats in ons hart.                                                         [Js 11,3]
Ik begrijp dat deze boodschap ons benart en ook verwart.
Maar deze bewustwording is niet om angst op te wekken;
veeleer om van Godswege de juiste informatie te verstrekken:
namelijk dat de opdracht is van ons allen als Kerk
om ons om te keren naar God en naar elkaar
- het begint met een goed woord, een gebaar -                                                        [Mt 3,11b]
en zo te ervaren: alleen samen zijn wij wijs en sterk.                                              [Rm 15,4-6]
In onze maatschappij en wereld is dikwijls uitsluiting de vorm
Maar bij ons geldt dus een andere norm:
heel Jeruzalem, Judea en de verre omtrek werden door Johannes gedoopt:            [Mt 3,5v]
we weten niet precies hoe ze hebben liefgehad, geloofd en gehoopt,
maar het was genoeg dat zij verlangden om verbonden met God te leven.
Het doopsel was en is geen beloning van goed gedrag,
maar Gods gave aan ons, om gezamenlijk het goede leven na te streven;
niet alleen: We doen wat mag
en daarmee houden we ons aan het Gezag.
Nee, geloven gaat veel verder:
het in verbondenheid en van harte volgen van de Goede Herder.                           [Mt 4,19]
Juist zij die klein zijn geboren en zij die worden gekleineerd
moeten daarom in Gods huis hartelijk welkom zijn en veilig;
zo wordt God geëerd
en blijkt dat Zijn Naam heilzaam is en heilig.                                                          [Ps 72]
Wij weten het uit eerste hand:
Kleine mensen – eenvoudige herders en magiërs uit een ver land –                       [Mt 2,1]
waren als eersten uitgenodigd in de stal.
En wat onze bijdrage aan dit verhaal zijn zal?
Kleinen en groten nemen hier deel aan hetzelfde Brood                                         [1Kor 10,17]
zo worden wij verenigd en wordt ons hart vergroot
voor de ander die anders is en met je gaat.
Wie zelf bereikbaar is en voor de ander openstaat,
keert om en ziet en gaat
met de ander de Komende en Zijn toekomst tegemoet                                            [Mt 25,6]
– nu en voorgoed. Amen.                             



 

 

22e zondag door het jaar, 28 augustus 2022    Evangelie: Lukas 14,1.7-14   Sirach 3,17-20.28-29. Psalm 68. Hebreeën 12,18-24a

Meezingen

De lezingen van deze zondag passen uitstekend bij het jubileum dat we vandaag vieren: dat van het Koor van de Lieve Vrede, 25 plus 1 jaar! Alle koorleden, Michiel Mirck als vaste begeleider vanaf het begin en dirigent Mark Walter (10 jaar) wil ik daar van harte mee feliciteren. Maar zeker ook feliciteer ik de parochie met dit koor. Want het is een rijkdom in een geloofsgemeenschap: zo’n groep trouwe en enthousiaste parochianen die met hun talenten en tijd zo iets positiefs bijdragen aan de liturgie en zo aan ons samen Kerk zijn!

Mijn eerste herinnering aan het koor moet van 25 jaar geleden zijn. Eén van de koorleden (wie? Ik weet het niet…) legde uit dat er hier drie koren waren: het Salve Regina Koor, het Canticum Anglicum en (ik citeer) “het koor van de mensen die niet kunnen zingen.” Met een lichte ironie werd zo natuurlijk verwezen naar de koorleden die graag zingen, zonder een geschoolde stem te hebben. Maar daarmee werd en wordt het koor toch wel ernstig tekort gedaan, zoals ook vandaag weer blijkt. Ik kan mij geen viering herinneren waarin de zang mij tegenviel, afleidde of stoorde. Integendeel!

Een kerkkoor is “goed” als kerkkoor, dus: geschikt, als het met zijn zang en uitstraling de verzamelde gemeenschap helpt om samen te vieren en tot gebed te komen en zo te groeien in geloven. Wat mij betreft voldoen alle drie de koren in deze parochie hier glansrijk aan. En daarom is het heel fijn om hier te mogen komen en ook vandaag dankbaar samen Eucharistie te vieren!

In een koor is het fijn om te zingen, sowieso. Toch houd je als koor wel in het oog dat je dienstbaar wilt zijn aan de verdere geloofsgemeenschap, met name aan de andere mensen die samenkomen voor de liturgie. Het is de houding die ons vandaag in de lezingen ook wordt aangereikt. Alleen met een nederige houding wordt God gediend.

Nederigheid en bescheidenheid kunnen gemakkelijk misbruikt worden: opgelegde deugden, om anderen klein te houden. En tegelijkertijd zien we dat mensen die hoog van de toren blazen, aandacht en aanzien krijgen. Ook op kleine schaal, bijv. vrijgevigheid, om maar gezien te worden en geliefd te zijn bij de mensen. De verleiding kan dan groot worden om daaraan mee te doen: om erbij te horen, een duidelijke plek te hebben, waardoor je je serieus genomen voelt. Als je je al te bescheiden opstelt, loopt iedereen toch over je heen?

Voor God is iedere mens gelijk. Van bovenaf gezien, zogezegd, is er geen hoger en lager. Dat de ene meer heeft gekregen dan een ander, betekent slechts dat de Eeuwige van diegene des te meer verwacht. Titels moet je dus wáár maken. Nederigheid is niet: datgene wat je hebt gekregen diep weg te stoppen en het alleen voor jezelf houden [cf. Mt 5,14-16. 25,14-30].

Maar in ònze ogen is geen enkele mens gelijk: noch naar het uiterlijk noch naar het innerlijk. Het kan ons jaloers maken en ons bewegen, om ook zo gezien en bewonderd te worden.

In de Bijbelse verhalen is het God Zelf Die mensen hun plaats wijst: dit is duidelijk bij de profeten en de koningen, maar in feite geldt het voor ieder van ons; iedereen is uitgenodigd voor de maaltijd die symbool staat voor het Koninkrijk van God en het is de Heer Die een plaats voor ons heeft bereid [Lk 14,15-24. Joh 14,1-3]. Hij wijst die plaats aan. “Realiseer je waar je staat!” zegt de Tweede lezing [Heb 12,18]. Als wij dan zelf een plaats uitzoeken die ons aanstaat, maar “te hoog gegrepen” is, kan het gebeuren dat we die weer moeten verlaten. Pijnlijk is dat voor degene zelf, maar eveneens bevordert zulk gedrag het wantrouwen jegens mensen die een verantwoordelijke positie bekleden en leiders zijn van het volk. Doordat mensen zich de belangrijkste plaatsen toeëigenen, wordt het samenleven ontwricht.

Tegelijkertijd zijn wij zelf mensen die anderen uitnodigen en een plaats toewijzen: in ons huis, in ons leven. Meestal zullen dit mensen zijn die ook òns weer uitnodigen. Meer nog, onwillekeurig gebeurt het dat wanneer er geen uitnodiging terug komt, het contact verwatert. Begrijpelijk in zekere zin, maar Jezus leert ons dat dat terugverwachten een verkeerde motivatie is [cf. Lk 6,31-35]: nodig niet uit om weer iets terug te krijgen; nodig uit om het goede dat je hebt, te delen. Dáár wordt je een gelukkiger mens van, zegt Hij, nu èn hierna [Lk 14,12-14].

Dit geldt eveneens voor ons samen Kerk zijn. In Jezus’ tijd mochten mensen met een handicap (“gebrekkigen, kreupelen, blinden”) of zelfs met een gebroken arm of been niet in het heiligdom komen [Lk 14,13 cf. Lv 21,23]. De mensen “waar wat mee is”, moesten vooral op een afstand blijven. Jezus gaat hier radicaal tegenin: juist deze mensen zijn welkom bij Hem! [cf. Ps 68,6v] En wij, gedoopten in Zijn Naam, gewijd en toegewijd, mensen van de Kerk, wij zijn geroepen om dit waar te maken – tot eer aan God [Ps 68,5 etc.] en het welzijn en het heil van de mensen!

Als je je aanmeldt voor het koor, kan het lijken alsof je jezelf de beste plaats toeëigent bij de Maaltijd die de Heer voor ons aanricht: een paar treetjes hoger dan de rest en dichtbij het altaar. Maar wie beter kijkt, ziet dat de koorleden gekomen zijn om met hun zang samen de viering op te luisteren: Gods-dienst. Tevens word je er zelf ook gelukkiger van – het zingen geeft energie en versterkt de onderlinge band: zo groeit de gemeenschap [cf. Ps 133] – en dankbaarder – je realiseert je dat je veel gekregen hebt en iets te geven hebt [cf. 1Kor 4,7] – en het helpt om te blijven geloven – zingen is immers twee keer bidden, zoals de H. Augustinus zegt.

Moge dit koor daarom geïnspireerd blijven zingen en ons allen hierin meenemen [niet slechts om “de lieve vrede” te bewaren, maar], tot opbouw van een ieder en van de gemeenschap van geloof, hoop en liefde [1Kor 13,13]. Amen.

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

 

PREEK VREDESKERK ZONDAG, 12 JUNI 2022

 

over Spreuken 8, 22 – 31, en Johannes 16, 12 – 15.

 

Op Drievuldigheidszondag preken, dierbare Vredeskerkers, ik zie er altijd  tegen op. Het heeft iets van: proberen uit te leggen wat niet uit te leggen is.

Als we met gelovige Islamieten in gesprek raken horen we telkens weer het verwijt dat wij in drie goden geloven: God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest. En leg hen dan maar eens uit dat dat helemaal niet waar is, omdat wij, net als zij, echt maar in één God geloven, maar in drie Personen.

Dat krijg je toch niet uitgelegd. In ieder geval overtuig je je gesprekspartner vermoedelijk niet. God valt niet uit te leggen. In God geloof je, of niet. Met God leef je, of niet. Zodra je God probeert uit te leggen loop je vast.

Zo hoorden wij als eerste lezing een prachtig stuk uit het Bijbelboek Spreuken. Daar wordt gesproken over een Wijsheid, die God geschapen zou hebben vóór al het bestaande. Maar wat is dat voor een Wijsheid die al bestond vóór al het bestaande? Ik denk dat dat het vermogen is om in God te geloven, de Schepper van hemel en aarde. Die wijsheid moet het vermogen zijn een relatie aan te gaan met God, om in Hem te geloven, van Hem te gaan houden én,

zolang als wij leven, te spelen voor zijn aangezicht. Dat is een beeld, een verhaal, een vermoeden, een raadselachtige verwoording van een menselijke ervaring. Verder gaan de schrijvers van het Oude Testament niet. We komen de namen 'Vader' 'Zoon' en 'Heilige

Geest' allemaal tegen bij die schrijvers en steeds zijn het verwoordingen van die fundamentele relatie: Het geven en ontvangen van ons leven. Het erkennen en volgen van Gods leiding

in ons leven, en steeds meer groeien in liefde. God laten doen zoals Hij het goed acht.

 

Dan lees je in de Bijbel dat de Vader de Schepper is, die Abraham uitkiest en

leidt. De Zoon in het Oude Testament is “het volk van God”, de uitverkorenen, de gelovigen. Abraham als eerste gelovige, én zijn nakomelingen die de eerste gelovige in zijn gelovige godsrelatie volgen. De Geest is de kracht die de geschiedenis voortstuwt; de liefde van de Vader die zich uitdrukt in zijn voortdurend scheppen en die zich steeds weer geeft aan

de mensen, zijn volk.

 

Kunt u het nog een beetje volgen? Ik heb het gevoel dat ik alweer aan het uitleggen ben en dat lukt toch niet. Maar wat moet ik anders?

 

In het Nieuwe Testament is Jezus de Zoon, de Messias, in wie het geloof in de Vader, zijn Vader, totaal was. De Zoon, die zich volledig toevertrouwde aan de Vader en zich liet leiden door de Geest van de Vader. Gods Geest was Jezus Geest. Maar in de evangelielezing van vandaag worstelt Jezus met hetzelfde probleem. “Nog veel heb ik u te zeggen, maar gij kunt het nu nog niet dragen!” zegt Hij tegen zijn leerlingen. Straks, na dood en verrijzenis,

“zal de Geest der Waarheid u de komende dingen aankondigen.”

 

Zouden de leerlingen het hebben kunnen verwerken, de geweldige invloed die hun getuigenis op de hele Westerse wereld gehad heeft? De beperktheid van Jezus' aardse leven zal wegvallen en zijn woorden zullen zich tien- honderdvoudig verbreiden. De Heilige Geest zal Jezus vertegenwoordigen in en met de leerlingen.

 

Ze hadden het niet kunnen bevroeden, zoals ook wij vandaag nog steeds Gods wegen niet kunnen doorgronden, laat staan dat wij zijn plannen kunnen voorzien. Het blijft een groot mysterie, het mysterie van God, van de mens en van het leven.

 

De schrijvers van het Oude en Nieuwe Testament hebben met dat mysterie geleefd. Zij schrijven wat zij ervaren. In de eerste eeuwen bad de kerk nog geheel op het ritme van de Heilige Schrift: “Eer aan de Vader, door de Zoon, in de Geest.” Alleen de Vader wordt aanbeden, door de Zoon als eerste van ons gelovigen, in de Heilige Geest, die in de biddende en werkende kerk is, in iedere biddende en handelende mens. Eeuwenlang heeft de mens met dit mysterie geleefd.

 

Maar wij mensen blijven niet graag stil staan voor mysteries. Wij willen het graag heel precies weten. Wij willen het snappen en met ons verstand doorgronden. Als er dan sprake is van Vader, Zoon en Heilige Geest, hoe zit dat dan? In de loop van de tijd hebben we geprobeerd te begrijpen hoe de binnenkant van de Drievuldigheid in elkaar zit. Er zijn theorien ontwikkeld en

daar zijn concilies over gehouden die formuleringen hebben gevonden. Daar zijn zelfs oorlogen om gevoerd. Mensen hebben elkaar verketterd en er is zelfs een ware splitsing in de Kerk tussen Oost en West door ontstaan. Dikke boeken zijn er over geschreven en de knapste koppen hebben zich het hoofd er over gebroken. We hebben er een feest voor ingevoerd, ieder jaar te vieren op de eerste Zondag na Pinksteren. Het feest van de Heilige

Drievuldigheid. Het Feest van het ondoorgrondelijke mysterie van God.

 

We kunnen God niet begrijpen en we kunnen Hem niet verklaren. Maar we kunnen wel in Hem geloven en van Hem houden. En soms, soms kunnen we Hem zelfs ervaren in ons leven en weten we ons gedragen door de liefde van onze God. Pater Jan van Kilsdonk, mijn ruim tien jaar geleden overleden, bijzondere Amsterdamse medebroeder, vertelde graag een gebeurtenis waarbij hij ontroerd werd door Gods nabijheid. Hij zegende een huwelijk in

van een meisje dat katholiek en een jongen die 'niks' is. In het huwelijksformulier werd toen gelezen: “Weest niet bang en maakt u niet angstig bezorgd, want God is dichtbij en de Geest van God is in elk van jullie beiden”. Op dat ogenblik, vertelt van Kilsdonk, worden de wat drammerige ogen van die nuchtere atheïst vochtig. 'In mij de Geest van God?' In mij van

wie de Limburgse ouders van mijn geliefde goedmoedig maar toch weemoedig fluisteren dat ik 'niks' ben? Het was net alsof de Geest van God voor het eerst aan hemzelf, aan zijn gevoel en aan zijn hart geopenbaard werd. Zo menselijk is het mysterie van onze drievuldige God,

Amen.